Sakralne cuda

Dawno, dawno temu… (no może nie tak dawno, ale parę ładnych lat już minęło) odkryłem niezwykłe bogactwo Marek. Niemal przy każdej większej ulicy znajduje się sakralna figurka (głównie Maryjna). Natchnęło mnie wtedy, że Te, które spotykam na swej drodze (najczęściej podczas biegania), będę uwieczniał i publikował na blogu. Powstała nawet specjalna kategoria (dziś powiedzielibyśmy hasztag) „madonny”.

Niestety, mojego zapału nie starczyło na wszystkie lata pisania, poza tym fotografowałem i opisywałem zwykle te figurki, które znajdują się w południowej lub centralnej części Marek. Dlatego z radością przeczytałem informację, że Radek Dec chce zinwentaryzować mareckie kapliczki, figurki sakralne i krzyże. Ta zbiorowa praca ma być uwieńczona wystawą oraz publikacją o niezwykłym bogactwem naszego  miasta. Trzymam kciuki za powodzenie projektu!

Ze względu na bliskość zamieszkania największą estymą darzę Madonnę, która znajduje się przy Protazego. Podświetlona, wygląda niezwykle w nocy. Czekam aż spadnie śnieg, by uwiecznić ją w zimowym anturażu. Niezwykła jest też ostatnia stacja Drogi Krzyżowej na Strudze (zdjęcie obok) – Chrystusa triumfującego po wyjściu z grobu, autorstwa krakowskiego rzeźbiarza Wincentego Kućmy. Pewnie są jeszcze inne sakralne skarby, o których przeczytam w przygotowywanej publikacji.

Modlitwa w biegu

Ten gest chyba przynależy już tylko starszemu pokoleniu. Gdy jeździłem autobusem (tak, tak, były takie czasy), panowie w dość zaawansowanym wieku ścigali czapkę z głowy i żegnali się, ilekroć mijali kościół, krzyż czy figurę Matki Boskiej. Tych ostatnich w Markach jest całe bogactwo. Odkrywając miasto w porannym biegu co i rusz natrafiam na z Ewangelii. Najczęściej patronką lokalnych ulic jest właśnie Maryja. Ta, którą widzicie na zdjęciu, czuwa przy ul. Dojazdowej. Przypomina mi – osobie wierzącej o modlitwie – za pokój na wschodzie, za zmarłych, za chorych. W rytm kroków biegacza dopasowują się dobrze znane z dzieciństwa słowa – Pod Twoją obronę…

Zaniedbany temat

Stali Czytelnicy może jeszcze pamiętają cykl, który roboczo zatytułowałem „Mareckie Madonny”. W naszym mieście w wielu miejscach można spotkać figury ku czci Matki Chrystusa. Dobrym przykładem jest ul. Szkolna, przy której, na w sumie dość krótkim odcinku, naliczyłem trzy maryjne ołtarze. Niedawno – jadąc samochodem – zauważyłem, że doszedł też czwarty. Ucieszyłem się, bo przyznaję się, że cykl poświęcony Madonnom zupełnie zaniedbałem. Wsiadłem więc w niedzielę na rower, by przyjrzeć się z bliska figurze, znajdującej się na posesji nieopodal szkolnego boiska. I tu spotkało mnie zaskoczenie – tym razem ołtarz poświęcono Chrystusowi. Pierwsze skojarzenie było takie, że figura ze Szkolnej przypomina słynny obraz Adolfa Hyły „Jezu ufam Tobie”. I tu, i tam lewą rękę Chrystus trzyma na sercu. Różnica jest jednak taka, że marecki ma opuszczoną lewą rękę – nie w geście błogosławieństwa, ale w geście zapraszającym. I tak przez chwilę pomyślałem. Niech więc przygarnie wszystkich tych, którzy tragicznie zginęli w poprzednią sobotę oraz ich cierpiące rodziny. Wieczny odpoczywanie racz zmarłym dać Panie…

Maryja przy Skrzetuskiego

– O Maryjo, Syna swego,

Ostrym cierniem zranionego,

Podzielże ze mną mękę!

– Obym ja. Matka strapiona,

Mogła na swoje ramiona,

Złożyć krzyż Twój, Synu mój!

Długo szukałem ilustracji do zdjęcia, które zrobiłem kilka dni temu o poranku, wędrując po południowych Markach. To fragment Gorzkich Żali – nabożeństwa, które wywodzi się z polskiej tradycji i jest odprawiane właśnie w niedziele, w czasie Wielkiego Postu. Dziś jego dźwięki brzmiały wyjątkowo boleśnie, przypominając o wszystkich ofiarach ubiegłorocznej katastrofy. Tę marecką Madonnę możecie zobaczyć, skręcając z Al. Piłsudskiego na Trasę Toruńską. Jej figura znajduje się przy drewnianym domy przy Skrzetuskiego.

Zdjęcie jest niewyraźne, zrobione komórką, jakby zza mgły… Maryja w charakterystycznym geście otwiera dłonie, jakby chciała powiedzieć: chodźcie do mnie, poprowadzę nas przez wszystkie trudne dni…

Madonna przy Sadowej

Jest taka niewielka uliczka w Markach, przez którą czasem rano przebiegam starając się bezskutecznie zrzucić niepotrzebne kilogramy. Znajduje się w kwadracie między Szkolną, Orzeszkowej, Zieleniecką i Koszalińską. Tylko od tej ostatniej można dotrzeć na Sadową. To po niej czasem wędrują mareckie koty Bubuliny, które cudem wyszły spod ostrzału z wiatrówki jakiegoś oszołoma. Zupełnie niespodziewanie w płocie jednego z domów znajdziecie wnękę, a w niej całkiem nową, jasną figurę Madonny, z otwartymi rekami czekającą na mieszkańców Marek i zapraszającą „przyjdźcie do mnie utrudzeni”

 

 

To niedoskonałe zdjęcie (z komórki) zostało zrobione wczesnym porankiem. Długo szukałem do niego lirycznej ilustracji. Aż wreszcie natrafiłem na maryjny wiersz Władysława Orkana. Przeczytajcie…

Płynęła światłem z rannej tęczy, mgłą, jak lekką szatą,

owinięta Córa ziemi – bez zmazy poczęta…

Przed Nią ziemia rozmodlona klęczy,

ku Niej sierot bezdomnych rączęta

świecą w rannej modlitwie i tęczy…

Wypłynęła lekką mgłą owiana,

Niepokalana…

Madonny z Bandurskiego i Piłsudskiego

Dziś święto Matki Boskiej Zielnej. Ta data przypomniała mi o moich zaległościach, związanych z mareckimi Madonnami. Wprawdzie akcja www.ObwodnicaMarek.pl absorbuje mnóstwo uwagi, ale dziś wygospodarowałem chwilę, by zdać Wam relację z ostatniej eskapady, którą zrealizowałem tydzień temu, w niedzielny poranek. Tak się składa, że tegoż dnia poranny jogging w ogóle mi nie wychodził. Owszem, chęci były, tylko ciało jakoś odmawiało posłuszeństwa. Mogłem skapitulować i w ogóle zrezygnować z jakiejkolwiek formy ruchu, ale pomyślałem, że przecież mogę wsiąść jeszcze na rower. I wtedy przypomniałem sobie, że w trakcie internetowej konwersacji papi.mk wskazał mi kolejną marecką Madonnę – tę przy cmentarzu na Bandurskiego. Cel wycieczki stał się jasny. Założyłem letnią kurtkę z głębokimi kieszeniami, do których schowałem aparat fotograficzny, i… dalejże pedałować w Marki.

 Madonna z Bandurskiego, którą widzicie powyżej, znajduje się naprzeciwko nr 84 B. Przez chwilę szukałem pamięci, gdzie widziałem podobny obraz. Wtedy przyszło mi do głowy szybkie skojarzenie ze statuetką przy Szkolnej, znajdującą się vis-a-vis szkoły. Tamtą Madonnę – fatimską – też chroniła przed deszczem metalowa, niebieska i oszkolona konstrukcja i też obok niej stały żółte kwiaty. I przy Szkolnej i przy Bandurskiego, obie Matki Boże mają złożone ręce do modlitwy, obie spoglądają w dal pełnym zadumy wzrokiem…

Jechałem potem ulicą Piłsudskiego i tam znalazłem prawdziwą perełkę. Żałuję tylko, że mój aparat nie ma mocniejszego obiektywu. Otóż z kapliczki w murze budynku przy numerze 51 spogląda na nas kolejna Madonna.

W tej – mam wrażenie – jest więcej radości. Może to zasługa delikatnego kontrapostu – wygięcia figury przypominającego literę „S”? U moich rodziców kiedyś też taka figura spoglądała na przechodniów znad okien drugiego piętra. Niestety, już jej nie ma. Nikt nie wie, kiedy i jak zniknęła. O Madonnę przy Piłsudskiego nie trzeba się martwić. Pilnują jej dwa dorodne psy, które głośnym szczekaniem dały mi znać, że już powinienem wrócić do domu.

Tadeusz_1972

Madonna z Okólnej 33

Jaka byłaś naprawdę

Nie zostały portrety

Śniada Biała Ciemna

Tylko domysły

I tak od wieków

Na każdym obrazie

Zawsze jesteś Tą

jedynie prawdziwą                         Ks. Tadeusz Golecki „Pytanie do Madonny”

 

Przyznaję się do zaniedbania. Dawno słowa nie napisałem o mareckich Madonnach. A zaniedbanie jest podwójne, bo przecież o jednej z nich dostałem sygnał od Was, moi Czytelnicy. Toż przecież Gall-Anonim wskazał mi, bym pilnie pośpieszył na Okólną 33. Przy tej ruchliwej drodze (mała obwodnica Piłsudskiego), tuż przy płocie całkiem sporej (jak na tę część Marek) posesji stoi figura Matki Boskiej, czuwającej i nad kierowcami, pędzącymi z niedozwolona prędkością tą dosyć wąską ulicą, jak i dziećmi, które przez dziesięć miesięcy w roku wędrują tędy do nieodległej podstawówki.

Na Okólną 33 wybrałem się w sobotnie, wakacyjne popołudnie. Miałem podwójne szczęście. Po pierwsze – nie padało, więc mogłem skorzystać z roweru, po drugie – spotkałem pracującą w ogrodzie właścicielkę posesji. Od słowa do słowa i okazało się, że w tym roku mija 50 lat od chwili, kiedy figura została ufundowana przez jej rodziców. Piękny jubileusz. „Maryja czuwa nad tym fragmentem Okólnej, bo nic złego przez tych pięć minionych dekad się nie zdarzyło” – zapewnia właścicielka posesji. I oby tak było przez następne pięćdziesiąt lat. Nie tylko przy Okólnej 33, ale i całych Markach.

Tadeusz_1972

Madonna przy szkole

Matko niech Twoja dłoń / Wspiera mój każdy krok, Niechaj serce me / Zawsze, zawsze kocha Cię. Fatimska Pani, te prośby ślę / Do swego Syna doprowadź mnie. A w trudnych chwilach niech dobroć Twa, Siłę i wiarę mi da.

Moja droga żona zwróciła mi uwagę na niezwykłe bogactwo ulicy Szkolnej. Do tej pory wydawało mi się, że znajdują się przy niej dwie kapliczki maryjne. Pierwsza – przy Piłsudskiego, druga – przy Ząbkowskiej. Okazuje się, że jest jeszcze trzecia – vis a vis szkoły podstawowej. Pojechałem wieczorem na rowerze, by przyjrzeć się owej mareckiej figurze – Madonnie nr 3 ze Szkolnej. Przez chwilę pomyślałem – klasyka gatunku.

Ale znalazł się jeden, niepozorny element, który rozbudził moją ciekawość. Na samym dole, u podstawy statuetki, przeczytałem kluczowe słowo – Fatima. Tyle razy obijało mi się o uszy, ale – wstyd przyznać – nigdy specjalnie nie interesowałem się maryjnymi objawieniami, które w czasach pierwszej wojny światowej wpierw przydarzyły się trójce pastuszków, a potem tłumom Portugalczyków. Zachęcam do szerszej lektury– w internecie wystarczy w wyszukiwarkach wpisać słowo „Fatima”. Dla leniwych proponuję prostą i piękną refleksję ojca Jacka Salija.

„Główną treścią (objawień – przyp. bloggera) jest wezwanie do pokuty, a więc – mogłoby się wydawać – nic nowego: zwyczajne przypomnienie nauki zawartej w Ewangelii. Niemniej żadna encyklika papieska, żadne plany duszpasterskie nie zdołałyby ożywić religijnie tylu tysięcy i milionów ludzi, których przyprowadziła do Chrystusa Jego Matka, przemawiająca w Fatimie”.

Tadeusz_1972

Dwie Madonny z Lisa Kuli

Ty jesteś Siewna, Tyś jest Różańcowa, Ty polem szumisz, rankiem po rosie chodzisz – Ty jesteś Panna Polna, Ty jesteś Łąkowa – Gwiazdo Zaranna! Przewodniczko łodzi! (…) Tyś Częstochowska i Tyś Ostrobramska, Tyś Kalwaryjska i Tyś jest przydrożna – na małych jasnaś z dzieciństwa obrazkach – A Tyś strapiona! Panno Pobożna. (…)

                                         Jozef Andrzej Frasik (1910-1983), Modlitwa najcichsza

 

Za oknem zrobiło się naprawdę ciepło, więc czas był po temu najwyższy, by z garażu wyciągnąć rower. Po co się włóczyć samochodem, skoro można wsiąść na dwa kółka i dla zdrowia popedałować po świeżutki i pachnący chleb do „Szwajcara„?  Trasa wiodła przez ulicę Lisa Kuli, położoną po wschodniej części. Kilka dni wcześniej – wracając z państwowego przeglądu auta – zauważyłem, że przy posesji numer 64 znajduje się maryjna kapliczka. „Trzeba ją sfotografować” – pomyślałem i w majowy dzionek postanowiłem wcielić zamiary w życie. Oprócz kilku złotych na pieczywo, do drugiej kieszeni polaru (jednak poranki wciąż są chłodne!) schowałem aparat. Jeszcze dopompowanie rowerowych kół na Orlenie przy Fabrycznej i po kilku minutach znalazłem się na miejscu.

 

 

 

 

 

 

 

 

Figura z Lisa Kuli  64 okazała się jednak nieostatnim celem mojej podróży. Spostrzegłem, że przy numerze 66 też znajduje się kapliczka. Jedna obok drugiej w odległości zaledwie kilku metrów!

„Co Pan tu robi?”- zapytała nagle starsza pani, która niemal wyrosła spod ziemi przy posesji numer 66. „Aaaa fotografuje Pan Maryję. A moją Pan sfotografował? – ponownie zapytała. Grzecznie potwierdziłem i spróbowałem przejąć inicjatywę, by dowiedzieć się czegoś o figurze. Niestety. Pani nie była zbyt rozmowna i szybko zniknęła w swoim domu. A szkoda. Ciekaw jestem, czy przy tych figurach odbywają się jeszcze mareckie majówki. Wszak mamy właśnie miesiąc takich nabożeństw, które gromadzą w kościołach, przy kapliczkach czy po prostu figurkach wiernych, głośno odmawiających „Litanię Loretańską” oraz „Pod Twoją Obronę”…

                          „O Pani Nasza, Orędowniczko Nasza, Pośredniczko Nasza…”

 Tadeusz_1972

Madonna na rogu Szkolnej i Piłsudskiego

Dla osób, które ze wschodniej i północnej części Marek jadą w kierunku Warszawy bocznymi trasami, ostatnią szansą na włączenie się do Piłsudskiego przed Trasą Toruńską, jest Szkolna. Tuż przed wjazdem na ruchliwą trasę znajdują się dość krótkie światła. Nad ranem często trzeba odstać swoje – tym bardziej, że rodzice odwożą pociechy do podstawówki, a mieszkańcy z bocznych ulic proszą o wpuszczenie na szlak ku stolicy. Gdy już kierowca stanie przed światłami, jego uwagę przykuwa maryjna kapliczka po prawej stronie ulicy…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wiele razy tamtędy przejeżdżałem, chcąc spojrzeć w Jej Twarz. Przez ponad rok nie było ku temu okazji. Aż do pewnego sobotniego słonecznego wieczoru podjechałem na miejsce. „Matko, miej w opiece dzieci swoje” – głosi napis. I dopowiadam – miej w opiece wszystkich kierowców, by w codziennym pośpiechu nie szarżowali, by nie było w nich agresji, by szanowali swoje życie i innych użytkowników drogi. Daj i im, i mnie na światłach przy Szkolnej światło rozwagi…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tadeusz_1972